Progresif metal

Progresif metal (ya da kısaca prog metal) 80lerin ortalarında çıkış yapmış, progresif rock ile heavy metalin bir birleşimidir. Çıktığı dönemde kalabalık olmayan ama sadık bir dinleyici kitlesine ulaşmış, ve her geçen gün büyüyerek bugün köklü ve sağlam bir tür haline gelmiştir. Progresif metal, progresif rock geleneğinden miras aldığı alışık olunmayan caz diğer türlerin karışımı öğeler kullanmış, ortaya dinlemeye değer orijinal bir metal türü çıkarmıştır.

80lerde geniş kitlelere ulaşamayan ve çapını aşamayan progresif metal özellikle Queensryche ile hız kazandı ve 90larda son sürat büyümeye, yayılmaya başladı. Queensryche, heavy metal ve hair metalden kopup gelerek ilk progresif öğeleri kullanmış gruplardan biri oldu. 1983'te Seattle/ABD'de kurulan grup, bu kentten çıkan diğer grupları aksine grunge'la hiç ilgisi olmayan apayrı bir çizgide müzik hayatına başladı. Judas Priest, Rush, Yes, King Crimson gibi grupların etkisindeki müziğine çeşitli öğeler kattı ve türün öncüsü konumuna geldi. Şu anda bir klasik olarak gösterilen grubun Operation Mindcrime� (1988) albümü heavy metal gitarını progresif kompozisyon teknikleri ve diğer progresif rock öğeleriyle birleştirdi ve türün gelmiş geçmiş belki de en iyi albümü oldu. Bu albüm hem tempolu ve istikrarlı müziği hem de lirikleriyle işlediği karanlık temayla ayrıca bir konsept (bütün halinde konulu) albümdü. Konsept albümler, Operation Mindcrimedan sonra progresif metale has önemli bir öğe de oldu.

Türün diğer çok önemli bir grubu da Dream Theater oldu. Modern progresif metalin efsane grubu haline gelen Dream Theater için her şey 1986 senesinde başladı. Gitarist John Petrucci ve bas gitarist John Myungun Bostonda kurduğu grup klasik ve geleneksel metalden çok daha orijinal bir şeyler yapmaya karar verdi ve caz müzikten aşırı kompleks gitar tekniklerine kadar bir karışım oluşturup çok önemli bir progresif metal grubu haline geldi. 1999 yılında çıkardıkları Scenes From a Memory ise tam anlamıyla muhteşem bir konsept albümdü. Toplam 12 manzaradan oluşan bu albüm başlı başına filmsel bir senaryoya sahipti ve türün en iyi örneklerindendi.


Diğer önemli grup Los Angeleslı Tool ise müzikal anlamda diğerlerine nazaran daha geleneksel bir şekilde progresif metale yaklaştı ve müziğine New Age öğeleri de katarak ilginç bir progresif metal sentezi yaptı. En iyi metal grubu dalında Grammy ödülüne sahip bir progresif metal grubu olarak 90lara adını yazdı. 1993 yılının sonunda kurulan Symphony X ise (adından da anlaşılacağı üzere) klasik, senfonik öğelere ağırlık vererek progresif metali daha da ilerilere götürdü.Grubun yaptığı şarkıları ortalama 10-12dk uzunluğunda olup destansı bir epik hava içinde devam eder.

Bu arada Amerikalı bir başka grup olan Fates Warningi unutmamak gerekir. Özellikle Dream Theaterdan ayrılan klavyeci Kevin Moore ( Dream Theaterda Space Dye Vest, Ytsejam, Wait For Sleep gibi muhteşem şarkılara imza atan kişi ) Fates Warning grubuna dahil olunca grup iyice çıktasını yükseltti ve 1997 yılında A Pleasant Shade Of Gray adında 12 bölümden oluşan 1 şarkılık 50 dakika süren albüm ile direk progresif metalin unutulmazları içinde yer almaya hak kazandılar.
Bu türün diğer önde gelen grupları Watchtower, Threshold, Shadow Gallery, Damn the Machine, ve Ayreondir. Bu grupların ortak özellikleri müziklerinde death-metal ve jazz müziği ortak bir potada eritip farklı bir müzik türü ortaya çıkarmalarıdır.
Progresif rockın metalle buluşması olan progresif metal, sadece müziğiyle değil konsept albümleri ve neredeyse her biri deneme sayılabilecek lirikleriyle Düşünen Adamın Metali olarak ta bilindi. 80lerden bu güne, hala canlılığını ve dinleyici kitlesini koruyan heyecan verici bir metal türü olarak metal ailesinde önemli bir yere sahip oldu. Yüksek müzik teknikleri zaman zaman dinleyicileri cidden yoracak kadar komplike gitar soloları ve yuksek klavye partisyonları ile "progressive" her zaman hazmı genellikle zor olan bir müzik türü olarak kalacaktır.